Eigen stroom eerst

Als sinds de liberalisering van de energiemarkt in 2004 – zodat iedereen z’n eigen leverancier kon kiezen – wordt onderzoek gedaan naar de werking van die markt. Jaarlijks wordt vastgesteld dat het transparanter moet en vooral duidelijker. Graadmeter daarvoor was geruime tijd de hoeveelheid consumenten die ‘switchen’ van energieleverancier. De eerste jaren was dat zo’n 10%. Tien jaar geleden 14% en in het topjaar 2019 ruim 20%, een record. 

Dat overstappen is of was voor de individuele consument vaak voordelig, vanwege nog scherpere tarieven of de ‘overstapbonus’. Maar of het voor de markt als geheel geholpen heeft kun je afvragen. De energievergelijkers hadden er het meeste lol van: voor iedere contractswitch vingen ze vele tientjes per overstapper. Dat over en weer aanbrengen van klanten binnen een beperkte groep leveranciers werd een dure stoelendans. Bij de energieleveranciers werd dit aangeduid met de ‘churn rate’: hoeveel klanten je verliest aan de concurrent. Enkele grote leveranciers trokken zich zelfs terug uit de prijsvergelijkingsplatformen met overstapservice. Allemaal elkaar kannibaliserende marketingbudgetten; hoe transparant wil je het hebben. 

Waar je als consument meebetaalde aan de kosten voor de switch van je buurman en die op zijn beurt weer aan jouw toekomstige overstapbonus, zo betalen we nu mee aan het spekken van de kas voor volgende tegenvallers. De financiële buffers van energieleveranciers staan onder druk en daar wordt men zenuwachtig van. De tarieven op uw en mijn rekening blijven onverminderd hoog, terwijl op de termijnmarkten (futures) de meeste prijspaniek wel uit de cijfers verdwenen is. Switchen dus, zeg je dan. Maar waar naartoe?

De leveranciers die de dagprijzen volgen, dynamische tarieven ‘voor de echte inkoopprijs’ zeggen ze zelf, lijken nu fors goedkoper. Maar of een switch ook zo goedkoop uitpakt is de vraag, want deze leveranciers van dagkoersen missen het voordeel van inkoop op de lange termijn. Die ‘echte inkoopprijs’ is dus ook weer bedrog waarmee u en ik gelokt worden. 

Wie verdient ons dan nog wel als klant? Het meeste moeite heb ik momenteel met de grotere energieleveranciers die ook zelf produceren, zoals Essent, Eneco, Vattenfall of Engie. Die productie levert méér dan genoeg op, maar ik heb er nog geen gehoord die z’n eigen klanten wil ontzien. Eigenlijk moeten ze maar terug naar hun oude kerntaken als nutsbedrijf: het overeind houden van het elektriciteitsnet, voor als het donker is en windstil. Dan regelen we zelf onze eigen stroom wel, met in iedere woonwijk een eigen zonnepark mét windturbine. Dan pas heb je stroom tegen echte inkoopprijs, ónze inkoopprijs. Dus: eigen stroom eerst.