Alles uit de kast

Stikstofproblemen en agrarische actievoerders domineren momenteel de voorpagina’s van kranten. Logisch, maar daarmee verdwijnt ander nieuws ongemerkt naar de achtergrond. Zo worden momenteel plannen voor twee kernreactoren ons nationaal klimaatbeleid ingerommeld. Onder druk van VVD en CDA – partijen met een duidelijk gebrek aan langetermijnvisie, getuige het stikstofdossier – reserveert Rob Jetten als minister voor Klimaat en Energie een slordige 5 miljard euro voor deze plannen.

Vanwege de gaspaniek en hoge energieprijzen, is het naarstig zoeken naar alternatieven begrijpelijk en lijkt de optie van CO2-arme nucleaire stroom een verdedigbare hobby. Maar veel gaan we er niet aan hebben, tenzij er echt doorgepakt wordt. Wil men snel dan zijn prefab kleine reactoren (SMRs) een optie. Draaien doen ze waarschijnlijk niet voor 2030 en in vermogen dragen ze niet veel meer bij dan de oude Borsele-centrale.Wil je groter, dan ga je voor 15 jaar bouwtijd en evenzovele miljarden en krijg je een generatie III reactor met eigenlijk al verouderde technologie. Een echte stap zet je met een generatie IV reactor, maar dat is een stap in het ongewisse, zowel qua tijd als kosten. 

Welke optie je ook kiest, atoomstroom verlangt langjarige overheidssubsidie. De onoverzichtelijke kosten voor ontmanteling wil niemand voor rekening nemen, net als de kosten voor eindopslag van het radioactieve materiaal. De kosten per kWh liggen daarom per definitie hoger dan die van beschikbare alternatieven, waaronder wind op zee of zon op land. Het is juist door die duurzame opwek dat atoomstroom nòg duurder wordt; de reactor produceert niet op vol vermogen, maar moet zich aanpassen aan de balans op het net. Samengevat is kernenergie bij uitstek een onderwerp dat je samen met andere landen invult, met Duitsland bijvoorbeeld, waar centrales in de mottenballen worden gedaan. 

Tegelijk met de planvorming van Jetten kwam vorige maand het rapport ‘Alles uit de kast’ naar buiten. Hierin wordt voorgerekend dat door onze toegenomen klimaatambities de behoefte aan elektriciteit medio 2030 bijna verdubbeld zal zijn. Van 120 miljard kWh nu naar 200 miljard over 8 jaar, als we de CO2-reductiedoelen willen halen. Deze opgave ontbreekt in alle plannen. Ook in Friesland. Hier mikken we op 3 miljard kWh, maar hebben dus eigenlijk 6 nodig. 

De extra opgave was voor ingewijden al langer duidelijk, maar is nu eens uitgerekend. Extra warmtepompen en elektrificatie van industrie en vervoer betekent: iedereen aan de bak, alles uit de kast. Besteedt de 5 miljard niet aan onderzoek naar atoomstroom, maar aan netverzwaring, waterstoftechnologie, het opleiden van mensen, maar óók aan zon en wind, en beste boeren, óók op landbouwgrond. We hebben geen keus.