Slimme meter: vijf redenen vóór
De slimme meter rukt op en wordt binnenkort ook hier geplaatst. Hoewel de meter op zich helemaal niet slim is, is het niet dom om zo’n meter te laten plaatsen. Vijf redenen waarom.
De slimme meter is een wat misplaatste aanduiding voor energiemeters die zelfstandig de meterstanden kunnen doorgeven. In 2008 werd de Europese richtlijn voor Energiediensten aangenomen. Deze schrijft onder meer voor dat energieconsumenten meer informatie moeten krijgen over hun energiegebruik en dat in de afrekening het actuele verbruik weergegeven moet worden. Doel van de richtlijn is het besparen van het energieverbruik, door een beter inzicht.
Momenteel is de ‘grote uitrol’ van de slimme meter gaande, die in 2015 van start ging. In 2020 moet minstens 80% van de elektriciteit- en gasaansluitingen voorzien zijn van een slimme meter. In Nederland bestaan 8 miljoen aansluitingen voor elektra en 7 miljoen voor gas. Het overgrote deel betreft huishoudelijke en kleinzakelijke aansluitingen, waar dus een slimme meter gemonteerd moet worden.
Gemak en zekerheid
Het eerste voordeel van de slimme meter is dat de meterstanden automatisch verwerkt worden op een centrale server. Die staat bij Energie Data Services Nederland BV (EDSN), een bedrijf dat door de gezamenlijke netbeheerders is opgericht. Door de centrale verwerking van de meetdata is het ontstaan van administratieve fouten bij de energieleverancier enorm verminderd. Tussentijds verhuizen is geen probleem meer en het jaarlijks opgeven van de meterstanden is niet meer nodig.
Ook is de meter voorbereid op het zelf opwekken van energie en deze terugleveren aan het net. Hoewel de meter niet het productievolume bijhoudt van zelf opgewekte elektriciteit met bijvoorbeeld zonnepanelen, het telwerk houdt wel bij hoeveel stroom aan het net wordt geleverd. Terugleveren wordt niet automatisch geregistreerd; bij plaatsing van zonnepanelen moet de netbeheerder hiervan op de hoogte gesteld worden.
Geen onverwachte eindafrekening
De verrekening van de energiekosten geschiedt op basis van voorschot. Zonder zelf de meterstanden bij te houden, moet je dus maar afwachten of je teveel of te weinig betaalt met je voorschot. Dankzij de slimme meter hoeft de jaarafrekening van je energieleverancier geen onverwachte mee- of tegenvaller meer te zijn. De leverancier is verplicht ééns per twee maanden een gedetailleerde factuur te sturen met het actuele verbruik.
Wellicht zegt dit overzicht je nog steeds niks, maar na het eerste jaar wordt het verbruik over een periode vergeleken met de periode van het jaar daarvoor. Ook wordt het verbruik afgezet tegen dat van woningen uit je buurt. Al zegt dit natuurlijk niet zoveel.
Meer inzicht met energiemonitoring
De slimme meter stuurt éénmaal per etmaal een rijtje meterstanden naar de server van de EDSN. Netbeheerders, maar ook onafhankelijke diensten aanbieders (ODA’s) kunnen jouw data toegankelijk maken, als je daarom hebt verzocht. Via internetapplicaties en app’s kun je het verbruik vervolgens in een dashboard laten weergeven.
Als je gebruik maakt van de data van je slimme meter zoals die dagelijks verzonden wordt, dan heb je inzicht in het verbruik tot en met gisteren. Het datapakketje wordt immers maar één keer per etmaal verzonden. Wil je near real time inzicht, gebruik dan de P1 poort en sluit deze aan op een kastje dat je via het WiFi netwerk in je huis kunt benaderen. Ook hiervoor bieden online energie verbruiksmanagers mogelijkheden. Je bekijkt dan de data ‘live’.
Wat je kunt zien is wat de meter registreert en dat zijn de meterstanden. Omdat iedere stand voorzien is van datum- en tijd, kunnen online verbruiksmanagers en app’s dit vertalen in het verbruik per tijdvak. Voor de data die verzonden wordt geldt voor elektriciteit een waarde per kwartier en voor gas een waarde per uur. Met online software kun je het verbruik grafisch weergeven.
Milieucentraal heeft enkele tientallen oplossingen voor energiemonitoring op een rijtje gezet op energieverbruiksmanagers.nl.
Door het dagelijkse energieverbruik te bekijken, wordt het eenvoudig om onnodig verbruik van stroom of gas op te sporen. Als er niemand thuis is en er wordt behoorlijk wat energie verbruikt, dan staan blijkbaar spullen aan waarvan je je kunt afvragen of dat nodig is. Als je ziet dat ook tijdens een warme periode gas gebruikt wordt, ieder uur een beetje, dan wordt blijkbaar de waterbuffer in je cv-combiketel warm gehouden. Je kunt je afvragen of je dat wilt en of dat nodig is. Alleen al inzicht in je actuele verbruik leidt tot energiebesparing.
Energieslurpers opsporen
Het moet wel een beetje een hobby worden, maar eenmaal vertrouwd met de verbruiksgegevens die je met een energie verbruiksmanager kunt bekijken, wordt het mogelijk de grootverbruikers in huis op te sporen. Het kan een overweging zijn om een oude en vertrouwde koelkast of wasdroger toch een keer te vervangen voor een energiezuinig exemplaar.
Sommige systemen voor energiemonitoring beschikken over slimme algoritmen. Ieder elektrisch apparaat zorgt voor een beetje verstoring van de spanning en heeft daardoor een eigen vingerafdruk. Hierdoor wordt het mogelijk iedere verbruiker te identificeren en het verbruik te volgen. Met deze verfijnde methode voor monitoring wordt de hobby compleet.
Inspelen op het laagste tarief
Met energiemonitoring leer je het verbruiksprofiel kennen. Er zit nu eenmaal een ritme in je verbruik. Voor een aantal apparaten in huis maakt het niet zoveel uit wanneer je ze aanzet. De vaat kan ook als je slaapt, om maar wat te noemen. Mocht je een piek-/daltarief hebben afgesproken met je leverancier, maak dan ook gebruik van de dal-periode. Reken overigens wel een keer na of je met het piek-/daltarief werkelijk goedkoper uit bent dan met één tarief.
Dat verschuiven van verbruik naar periode zal door het oprukken van lokale opwekking van elektriciteit en de toename van elektrisch vervoer, snel gemeengoed worden. Nu al wordt geëxperimenteerd met flexibele tarieven, om de vraag naar stroom te sturen. Met het inzicht dat je hebt in je eigen verbruik, kun je daar op inspelen.
Ook kan je verbruiksprofiel aanleiding zijn om zonnepanelen niet op het zuiden te richten, maar juist in een oost-west opstelling te plaatsen. Terugleveren aan het net zal naar waarschijnlijkheid financieel steeds minder interessant worden. Dan wil je zoveel mogelijk stroom aanwenden voor eigen gebruik en meestal is dat niet midden op de dag. Maar ja, als batterij opslag echt betaalbaar wordt, is ook dat geen probleem meer. Dan kun je zelfs geld verdienen, door aan het net te leveren als de vraag en daarmee de prijs, hoog is.