De elektrische auto laden als het donker is
De elektrische auto laden als het donker is – Met zonnestroom – De wijk Lombok in Utrecht is de bakermat van en proeftuin voor het energiesysteem van de toekomst. Vorige maand werd alweer een nieuwe mijlpaal bereikt: met het concept ‘Smart Solar Charging’ werd een laadstation in gebruik genomen waar 20 EV’s geladen kunnen worden met zonnestroom, ook als het donker is. Robin Berg, initiatiefnemer en voorman van LomboXnet, Smart Solar Charging en We Drive Solar vertelt over het energiesysteem.
Wat ooit begon als wijkinitiatief voor snel internet, is uitgegroeid tot een voorbeeldproject voor lokale, collectieve, duurzame energievoorziening. Met zonnepanelen voor bewoners en wijkgebouwen, elektrische deelauto’s en een slimme laadinfrastructuur. Het initiatief spreidt zich inmiddels uit over de regio. Die expansie zit niet alleen in de groeiende vraag naar zonnepanelen, maar ook naar de inzet van elektrische deelauto’s.
We Drive Solar
“Zodra er voldoende zonnepanelen in een wijk zijn, kun je elektrische auto’s opladen met zonne-energie”, zegt Robin Berg, directeur LomboXnet. “Maar je kunt het ook andersom zeggen: bij voldoende deelnemers kunnen deelauto’s ingezet worden, waarna het mogelijk wordt zonnestroom nuttig te gebruiken.” Met het stimuleren van het gebruik van de EV op lokaal niveau worden een aantal doelen gediend. Het terugdringen van het autobezit en vergroten van het aantal fossielvrije en emissieloze kilometers is er één. Een vloot elektrische voertuigen die samen een grote buurtbatterij vormen, biedt opeens veel meer mogelijkheden. Het komt direct tegemoet aan de behoefte voor flexibel netbeheer, met tussentijdse opslag bij pieken in het aanbod en reserve voor momenten van een tekort. Tevens vormt het een uitnodiging voor nog meer, rendabele duurzame energieproductie op lokaal niveau.
Vehicle to grid
“Met We Drive Solar en ons systeem Smart Solar Charging profileren wij ons als het energiesysteem van de toekomst”, zegt Berg. “We komen daarmee tegemoet aan de mobiliteitsopgave van steden en de leefbaarheid in de stad.” Dit gaat over het ruimtebeslag van de auto, over luchtkwaliteit en fossielvrij vervoer. Ook speelt We Drive Solar in op de toenemende vraag naar gedeelde mobiliteit, naar autogebruik in plaats van autobezit. “We doen dit nu op meerdere plaatsen in de regio en werken daarbij samen met gemeenten en projectontwikkelaars. Met deelconcepten heb je minder parkeerplaatsen nodig en heb je meer ruimte voor groen. Je kunt ook al veel bereiken door je te richten op de tweede auto.” Daarvoor loopt een project in de gemeente Houten, waarbij door de beschikbaarheid van deelauto’s in de buurt, het bezit van een tweede auto al snel niet meer nodig is.
Vorige maand werd een laadstation in gebruik genomen waar 20 EV’s gelijktijdig aan de lader kunnen. Voorzien van zonnepanelen en een forse partij Tesla batterijen, kan het laden dag en nacht plaatsvinden. De batterijen van dit station kunnen ook als buurtbatterij functioneren. Om dat ook voor de individuele elektrische auto mogelijk te maken, heeft LomboXnet samen met e-Laad, Stedin en General Electric een laadpaal ontwikkeld die behalve laden ook stroom van de autoaccu’s kan afnemen. Met deze wereldwijde primeur wordt het dus mogelijk elektrische auto’s te bundelen tot opslagsysteem met grote capaciteit.
Smart Grid
Bij het laadpalenproject is ook Renault betrokken. Als leverancier van de elektrische ZOE investeert het bedrijf in de ontwikkeling van de techniek voor laden en ontladen volgens gestandaardiseerde protocollen. Dat laatste is van groot belang voor toekomstige uitbreiding. Berg: “Voor woon-werkverkeer wordt gemiddeld 70 kilometer afgelegd, op een dag. Maar de auto is voorzien van een accupakket goed voor 300 of voor nieuwere modellen 400 of 500 kilometer. Die overcapaciteit kunnen wij in ons Smart Solar Charging systeem goed gebruiken.”
Bij voldoende auto’s in de buurt, zowel particulier bezit als die van deelconcepten, wordt vraagsturing van elektriciteit op wijkniveau mogelijk. “Met de energie uit zon en wind die is opgeslagen op momenten dat er een overschot is, kun je later een auto weer opladen. Maar ook een wasmachine laten draaien, of een warmtepomp slim aansturen. Op deze manier kan het regionale elektriciteitssysteem betaalbaar blijven en gooi je opgewekte stroom niet over de schutting, maar gebruik je deze nuttig, in de wijk.”
Regulering
Ook regionale netbeheerders, zoals Stedin die partner is in de projecten van LomboXnet, zien het grote belang van flexibilisering van het elektriciteitsnet. Maar zij worden daarin tegengehouden door regelgeving. “Er bestaat geen enkele prikkel om een slim systeem te bouwen. Stroom dump je gewoon op het net omdat je geen enkele beloning krijgt voor eigen verbruik. Iedereen die een batterij installeert om het eigen gebruik van opgewekte stroom te vergroten is ‘gekke henkie’, want dat kan niet uit.”
De stimulering van zonne-energie in Nederland, zegt Berg, “werkt precies de verkeerde kant op”. Salderen – voor huishoudens en de kleinzakelijke markt – is financieel nog gunstig, maar draagt bij aan piekbelasting op het net. De SDE+ regeling voor grootverbruikaansluitingen is voor zon al mager, en straft bovendien het eigen gebruik. “Wat moet gaan gebeuren is dat alle stroom die je zelf opwekt én gebruikt maximaal beloond wordt. En dat kan ook op buurtniveau worden gestimuleerd doordat je dan minder energiebelasting betaalt dan voor de stroom die je van het net haalt.” Terugleveren uit batterijopslag is relevant bij een piek in de vraag. Afnemen bij een piek in het aanbod evenzeer. “Daar is het systeem niet op ingericht. Dat geldt ook voor de aansluittarieven. Een partij met een batterij en de mogelijkheid het net te ontlasten, betaalt evenveel als de buurman die als grootverbruiker alleen maar afneemt. Als we eigen opwek en lokaal verbruik stimuleren, voorkomt dat onnodige investeringen in netverzwaring en is de backup van kolen- en gascentrales op termijn niet meer nodig. Als we die basale uitgangspunten terugzien in regelgeving, dan kunnen we grootschalig gaan uitrollen.”
Versnellen van de energietransitie
LomboXnet als lokaal, duurzaam energiesysteem met Smart Solar Charging en We Drive Solar kan de energietransitie versnellen. “We kunnen meerdere maatschappelijke problemen tegelijk aanpakken. Leefbaarheid, luchtkwaliteit, ruimte voor groen, een duurzaam energiesysteem; we combineren een aantal doelen in een concreet handelingsperspectief, waarbij we ook nog eens efficiënt gebruik maken van alle nog te produceren elektrische auto’s.” .
Oproep aan de klimaattafels
Robin Berg van LoboXnet roept deelnemers aan de klimaattafels op om in de knellende regelgeving rond het energiesysteem ruimte te creëren voor opschaling van slimme lokale energiesystemen onder andere door gereguleerde flexibele tarieven mogelijk te maken. Hiermee moet het lokaal produceren en gebruiken van duurzame energie gestimuleerd worden, om onnodige maatschappelijke kosten te voorkomen.