De Mienskip is aan zet
Deze zomer had ik de gelegenheid om per boot van het Friese open landschap te genieten. Per boot gaat dat beter dan per fiets of benenwagen. De boot gaat langzaam genoeg om indrukken te verwerken en snel genoeg om steeds verwend te worden met nieuwe vergezichten. Omdat je buiten zit, boven de rietkragen uitkijkt en niet op wegverkeer hoeft te letten, ga je vanzelf beter kijken.
In augustus is de zomer ver genoeg gevorderd, zodat de bomen zwaar zijn van het blad, in dertig tinten groen. Zomerluchten boven rode pannendaken, boerderijen tot aan de einder. En wat sommige delen van Friesland zo kenmerkt: niets daartussen. Geen fabrieksschoorstenen, geen bouwkranen, alleen kerktorens, ieder buurtschap één. Afhankelijk van de richting waarin je kijkt, ook een rij hoogspanningsmasten of een cluster windturbines. Alsof deze het perspectief versterken en de openheid van het vlakke land benadrukken.
Niet verwonderlijk dat veel Friezen de verrommeling van het landschap willen voorkomen en versnippering met zonneveldjes en windturbines willen tegengaan. Ook beleid staat dat niet toe. Geen ruimte voor wind of zon, zeker niet grootschalig en al helemaal niet versnipperd. Zelfs de dorpsmolen ligt strak aan banden. Blijf er vanaf, laat het zoals het is. Als je door dat open landschap vaart begrijp je dat des te beter.
Tegelijkertijd hebben we afgesproken de energievoorziening te verduurzamen. Om u als lezer een stap voor te zijn: een kerncentrale bij Harlingen of een bij Lauwersoog (vanwege benodigd koelwater) is niet voldoende. We hebben méér nodig en eigenlijk hebben we álles nodig. Ook wind en zon en dat bij voorkeur daar waar we energie gebruiken. Dus bij u en mij in dorp en wijk. Dit is ook precies wat een aantal dorpen in Friesland begrijpen en waar initiatiefnemers zich verzamelen en plannen maken voor een duurzame toekomst.
Maar bij verandering komt weerstand. Waar ook een initiatief de kop opsteekt, komen er altijd bewoners in de benen om dat neer te sabelen. Zelfs een dorpsmolen, waarvan de financiële opbrengst tegemoetkomt aan de dorpelingen, treft tegenstand. Onlangs nog heftige ruzies over een (toegestane) erfmolen van 15 meter. Niet lang geleden: ongefundeerde bezwaarprocedures tegen een dorpsmolen van enkelingen die alleen maar het proces wilden traineren. Dat kun je sabotage noemen.
Wat ik wil zeggen is dat vasthouden aan bestaande waarden een prima streven is, maar niet als dit noodzakelijke verandering in de weg staat. Ingrepen in onze omgeving zijn onontkoombaar en alleen door samen op te treden kunnen we dat in goede banen leiden. Dat vereist dat bewoners in vroegtijdig stadium samen het initiatief nemen. Van een (lokale) politiek die teveel tegenstrijdige belangen moet dienen valt weinig te verwachten. Daarom, sta op, spreek je uit en organiseer je. De mienskip is aan zet.